POLSKIE TOWARZYSTWO MIŁOŚNIKÓW ASTRONOMII
Sekcja popularyzacji astronomii
Materiały z konferencji "Astronomia i badania kosmiczne w edukacji",
zorganizowanej przez Centrum Badań Kosmicznych PAN oraz Polskie Towarzystwo Miłośników Astronomii dnia 8.11.2014.
Powrót do strony sekcji popularyzacji
Powrót do strony konferencji
Mieczysław Borkowski, Remigiusz Jabłoński "Astronomia w szkole na podstawie podręcznika prof. Konrada Rudnickiego"
Streszczenie wystąpienia na konferencji
W roku 1963 ukazało się piąte wydanie podręcznika do astronomii dla klasy XI (maturalnej) liceów ogólnokształcących, który napisał Konrad Rudnicki, a wydały podręcznik Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych. Byłem wtedy uczniem klasy X łódzkiego XI LO, już zainteresowanym astronomią. Podręcznik Konrada Rudnickiego łatwo opisujący zagadnienia astronomii był powszechnie dostępny.
W 1975 roku zacząłem pracę, jako nauczyciel w XXIX LO, jako młody "profesor liceum", z wykształceniem mgr zastosowań matematyki, nauczający młodzież zagadnień matematyki informatyki i astronomii. Młodzież zainteresowana osiągnięciami astronautycznymi oraz badaniami kosmologicznymi prowadzonymi przez Konrada Rudnickiego w Mount Palomar Observatory, najgłębszego w roku 1972 przeglądu galaktyk w tzw. Polu Jagiellońskim, z przyjemnością poświęcała jeden rok nauki na poznawanie astronomii. Efektem ich rocznej pracy była najczęściej zdawana na wyjątkowo dobrą ocenę matura z astronomii, która zwiększała abiturientowi średnią ocen na Świadectwie Dojrzałości.
Zagadnienia astronomii w podręczniku profesora Konrada Rudnickiego, przedstawione przyjaźnie dla laika, dawały szansę uczniowi na poznanie podstaw tej interesującej wiedzy. Profesor zachęcał młodzież do nauki mówiąc "cały czas uczę się czegoś nowego". Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne w roku 1988 opublikowało piętnaste wydanie podręcznika do astronomii Konrada Rudnickiego dla klasy IV (maturalnej) liceum ogólnokształcącego, technikum i liceum zawodowego. Prof. Konrad Rudnicki, autor wielu wydawnictw - w tym podręcznika do astronomii, z którego według szacunkowych wyliczeń uczyło się około półtora miliona osób - potrafił rozbudzić zainteresowania. Często łączył trudne zagadnienia kosmologii z teologią mistyczną i ulubionym goetheanismem szkoły antropozoficznej. W podręczniku astronomii dla młodzieży pisał jak pewne aspekty praw Keplera i ich związki z prawami grawitacji stają się lepiej zrozumiałe na przykładzie tak zwanych bezsilnikowych lotów kosmicznych, to znaczy takich, w których pojazd kosmiczny otrzymuje pewien impuls początkowy, następnie jednak porusza się w polu grawitacyjnym wyłącznie pod wpływem bezwładności.
Mieczysław Stefan Borkowski
Film (nagranie prelekcji) [10 minut]
Link do prezentacji w formacie PPT [3,9 MB]
Krótki film [29 MB]
Autorzy wyrażają zgodę na niekomercyjne wykorzystanie treści pod warunkiem podania źródła w postaci
"(c)Mieczysław Borkowski, Remigiusz Jabłoński http://www.ptma-lodz.astronomia.pl/"
Strona oddziału łódzkiego PTMA